Văn hoá Nhật Bản vốn có rất nhiều điểm độc đáo, đặc sắc. Một trong số đó là văn hoá thưởng trà. Người Nhật không những chỉ uống trà đơn thuần mà còn nâng việc đó lên tầm nghệ thuật. Cùng tìm hiểu những điều thú vị trong cách thưởng trà của người Nhật.
Sự xuất hiện của trà ở Nhật Bản
Trà vốn là thức uống bắt nguồn từ Trung Quốc. Theo ghi nhận trong các tài liệu lịch sử thì đến tận thế kỷ 12 trà mới bắt đầu xuất hiện ở Nhật Bản. Hạt giống được một vị cao tăng trong quá trình sang Trung Quốc trao đổi đạo học mang về. Từ đó, trà được nhân rộng và trồng phổ biến ở Nhật. Cũng chính vị cao tăng này đã viết nên cuốn sách tổng hợp toàn bộ những việc liên quan tới uống trà từ cách trồng, lựa chọn lá trà đến cách thức pha chế, thưởng thức…
Trà đạo – Nghệ thuật đỉnh cao của việc thưởng trà
Trong văn hoá Nhật Bản, trà đạo không chỉ quy định phép tắc trong việc uống trà mà còn ẩn chứa nhiều đạo lý giáo huấn con người. 4 nguyên lý cơ bản mà người Nhật xây dựng và đề cao đó là: Hoà, Kính, Thanh và Tịch.
Trà đạo ở Nhật Bản
Yếu tố Hoà có nghĩa là sự hoà hợp, hài hoà. Con người khi uống trà không những hoà mình vào chén trà mà còn hoà hợp với môi trường xung quanh, mối quan hệ giữa những người uống trà với nhau.
Kính là sự tôn trọng, kính trọng của người uống trà với những con người và vạn vật xung quanh, cảm tạ cuộc sống tươi đẹp. Để có được lòng tôn kính này thì người uống trà phải thực sự thấu hiểu ý nghĩa của cuộc sống, trút bỏ những tranh đấu nhỏ nhen.
Thanh có nghĩa là lòng thanh thản, thanh tịnh. Con người không còn vướng bận bất cứ điều gì. Đạt tới cảnh giới nhẹ tựa lông hồng, trước mọi sự việc trong lòng luôn tĩnh lặng như mặt hồ.
Tịch khi đã đạt tới cảnh giới tối cao của việc tĩnh lặng trong tâm thì con người có thể nhìn thấu đáo mọi việc xảy ra trên đời.
Những yếu tố quan trọng trong uống trà
Ngoài triết lý trà đạo, điều mà không phải ai cũng có thể thấu hiểu và lĩnh ngộ. Ở một mức độ thấp hơn là cái ngon của ấm trà – sự thưởng thức mang hương vị đời thường, trần thế. Vậy những yếu tố nào quyết định để có thể có một ấm trà ngon.
Một ấm trà ngon cần nhiều yếu tố
Đầu tiên chắc chắn là việc lựa chọn đầu vào, tức là lá trà. Trên đất nước Nhật Bản có rất nhiều nơi trồng trà, trong đó trà ngon đặc biệt phải kể đến vùng Shizuoka. Lá trà được trồng ở đây có màu xanh tươi mát và rất đẹp mắt. Nhiều người hay đùa nhau rằng nếu thường xuyên uống trà được trồng từ Shizuoka bạn sẽ chẳng bao giờ phải lo nghĩ đến ung thư.
Yếu tố thứ 2 là nước pha trà. Nước thường được lấy từ các con suối trong vắt. Thậm chí là từ những hạt tuyết tan trên đỉnh núi. Sau khi lấy nước về, nước được đun trong các bình thuỷ hoặc các ấm. Quan trọng là không được đậy nắp và giữ lửa để nhiệt độ ổn định ở mức 90 độ C. Người Nhật không pha trà bằng nước đang sôi. Điều này gây ảnh hưởng đến hương vị và chất lượng nước trà.
Trải qua công đoạn tiếp theo là làm ấm các dụng cụ pha trà, thưởng trà. Ấm trà và các chén uống trà được tráng bằng nước đun từ bình thuỳ. Sau đó được lau khô bằng khăn vải sạch.
Ngoài ra, khi rót trà cần lưu ý, chia đều cho tất cả các chén. Mỗi lần khoảng 1/3 dung tích chén chứ không được rót đầy cho chén đầu tiên. Vì như vậy chén đầu sẽ là chén có hương vị đậm nhất trong khi các chén sau vị sẽ bị nhạt dần.
Trong thời đại tin tức được cập nhật liên tục hiện nay, Nhật Bản vẫn không ngừng nâng tầm nghệ thuật uống trà cho phù hợp và đưa nó đến khắp mọi nơi trên thế giới.
